تست HbA1c یا هموگلوبین A1c، آزمایشی است که برای بررسی میانگین سطح قند خون (گلوکز) در طول 2 تا 3 ماه گذشته انجام می‌شود. این تست به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت دیابت یا پیش‌دیابت فرد را تشخیص داده و کنترل کنند.
تست Hba1c (قند سه ماهه)
تست HbA1c چیست؟
تست HbA1c یا هموگلوبین A1c، آزمایشی است که برای بررسی میانگین سطح قند خون (گلوکز) در طول 2 تا 3 ماه گذشته انجام می‌شود. این تست به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت دیابت یا پیش‌دیابت فرد را تشخیص داده و کنترل کنند.
چرا تست HbA1c اهمیت دارد؟
در بدن، بخشی از قند خون به هموگلوبین (پروتئین موجود در گلبول‌های قرمز) متصل می‌شود. تست HbA1c میزان این اتصال را اندازه‌گیری می‌کند. هرچه میزان قند خون بالاتر باشد، مقدار HbA1c نیز بیشتر خواهد بود.
کاربردهای اصلی تست HbA1c
-
تشخیص دیابت نوع 2
-
کنترل و پایش قند خون در بیماران دیابتی
-
ارزیابی اثربخشی برنامه درمانی یا دارویی دیابت
-
تشخیص پیش‌دیابت و جلوگیری از پیشرفت آن
محدوده نرمال HbA1c
| وضعیت سلامت | درصد HbA1c | معادل میانگین قند خون (mg/dL) |
|---|---|---|
| نرمال | کمتر از 5.7٪ | کمتر از 117 |
| پیش‌دیابت | 5.7٪ تا 6.4٪ | 117 تا 137 |
| دیابت | 6.5٪ یا بیشتر | بیشتر از 137 |
توجه: برای تشخیص قطعی دیابت، معمولاً تست HbA1c همراه با آزمایش‌های دیگر مانند قند خون ناشتا (FBS) یا تست تحمل گلوکز (GTT) انجام می‌شود.
مزایای تست HbA1c نسبت به قند خون معمولی
-
نیازی به ناشتایی ندارد
-
نمایی دقیق از میانگین قند خون در بلندمدت ارائه می‌دهد
-
کمتر تحت تأثیر استرس یا نوسانات روزانه قرار می‌گیرد
هر چند وقت یک‌بار باید تست HbA1c انجام شود؟
-
افراد دیابتی: هر 3 تا 6 ماه
-
افراد در معرض خطر (پیش‌دیابت، چاقی، سابقه خانوادگی): حداقل سالی یک‌بار
-
افراد سالم: طبق نظر پزشک، معمولاً هر چند سال یک‌بار به عنوان بررسی کلی سلامت
عوامل مؤثر بر دقت تست HbA1c
برخی شرایط خاص می‌توانند نتایج HbA1c را تغییر دهند، مانند:
-
کم‌خونی یا تالاسمی
-
بیماری کلیوی
-
مصرف برخی داروها
-
خون‌ریزی شدید اخیر
-
بارداری
نتیجه غیرنرمال در تست HbA1c به چه معناست؟
اگر سطح HbA1c بالاتر از حد نرمال باشد، ممکن است نشان‌دهنده دیابت یا کنترل ضعیف قند خون باشد. در این صورت، پزشک معمولاً تغییراتی در رژیم غذایی، فعالیت بدنی، داروها یا انسولین توصیه می‌کند.