انسولین هورمونی پروتئینی است که توسط سلول‌های بتای جزایر لانگرهانس در پانکراس ترشح می‌شود. وظیفه اصلی انسولین کاهش سطح گلوکز خون با کمک به ورود آن به سلول‌های بدن برای استفاده به عنوان انرژی یا ذخیره به صورت گلیکوژن در کبد و عضلات است.

تست انسولین

انسولین: هورمونی حیاتی برای تنظیم قند خون

انسولین یکی از مهم‌ترین هورمون‌های بدن است که نقش اصلی آن کنترل سطح قند خون (گلوکز) و حفظ تعادل انرژی در بدن است. این هورمون توسط لوزالمعده (پانکراس) تولید می‌شود و در سلامت متابولیسم بدن نقشی کلیدی دارد.

انسولین چیست؟

انسولین هورمونی پروتئینی است که توسط سلول‌های بتای جزایر لانگرهانس در پانکراس ترشح می‌شود. وظیفه اصلی انسولین کاهش سطح گلوکز خون با کمک به ورود آن به سلول‌های بدن برای استفاده به عنوان انرژی یا ذخیره به صورت گلیکوژن در کبد و عضلات است.

نقش انسولین در بدن

• تنظیم قند خون: انسولین به سلول‌ها سیگنال می‌دهد تا گلوکز را جذب کرده و از خون خارج کنند، این کار باعث کاهش قند خون می‌شود.

• ذخیره انرژی: انسولین باعث ذخیره گلوکز اضافی به صورت گلیکوژن و همچنین ذخیره چربی در بافت‌های بدن می‌شود.

• تنظیم متابولیسم: این هورمون در متابولیسم چربی‌ها و پروتئین‌ها نیز نقش دارد.

دیابت و انسولین

دیابت بیماری‌ای است که در آن بدن نمی‌تواند انسولین کافی تولید کند یا به انسولین واکنش مناسب نشان نمی‌دهد (مقاومت به انسولین). دو نوع اصلی دیابت عبارتند از:

• دیابت نوع 1: که در آن بدن انسولین تولید نمی‌کند و بیماران باید انسولین تزریقی دریافت کنند.

• دیابت نوع 2: که در آن بدن به انسولین حساسیت کمتری دارد و معمولاً با داروهای خوراکی یا در مواردی انسولین درمان می‌شود.

تست‌ها و آزمایش‌های مرتبط با انسولین و قند خون

برای تشخیص دقیق مشکلات مربوط به انسولین و دیابت، چندین آزمایش مهم وجود دارد که پزشکان معمولاً تجویز می‌کنند:

1. تست قند خون ناشتا (Fasting Blood Glucose)

این تست میزان قند خون را پس از حداقل ۸ ساعت ناشتایی اندازه‌گیری می‌کند. سطح بالای قند خون ناشتا می‌تواند نشانه دیابت یا پیش‌دیابت باشد.

2. تست هموگلوبین A1c (HbA1c)

این آزمایش میانگین سطح قند خون را در ۲ تا ۳ ماه گذشته نشان می‌دهد و برای کنترل طولانی‌مدت دیابت بسیار مهم است. نتایج بالاتر از حد نرمال نشان‌دهنده کنترل ضعیف قند خون است.

3. تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT)

در این تست، فرد پس از ناشتایی قند مشخصی مصرف می‌کند و قند خون او در بازه‌های زمانی مشخص اندازه‌گیری می‌شود تا نحوه واکنش بدن به گلوکز بررسی شود.

4. اندازه‌گیری سطح انسولین

این آزمایش میزان انسولین موجود در خون را اندازه‌گیری می‌کند و می‌تواند به تشخیص مقاومت به انسولین یا تولید ناکافی انسولین کمک کند.

5. تست C-Peptide

C-Peptide یک بخش از مولکول پروانسولین است که همزمان با انسولین آزاد می‌شود. اندازه‌گیری آن کمک می‌کند تا تولید انسولین بدن سنجیده شود، مخصوصاً در تشخیص تفاوت بین دیابت نوع 1 و نوع 2.

6. تست‌های دیگر مرتبط

• تست‌های چربی خون: چون مشکلات متابولیکی معمولاً با تغییرات چربی خون همراه هستند.

• آزمایش‌های کلیوی و کبدی: برای بررسی عوارض ناشی از دیابت.

انواع انسولین‌های دارویی

انسولین‌های دارویی بر اساس سرعت و مدت اثر به چند دسته تقسیم می‌شوند:

• انسولین سریع‌اثر: شروع اثر سریع و مدت زمان کوتاه (مثلاً انسولین لیسپرو).

• انسولین کوتاه‌اثر: شروع اثر نسبتا سریع با مدت زمان متوسط.

• انسولین میان‌اثر: اثر متوسط با مدت زمان چند ساعت (مثلاً انسولین NPH).

• انسولین طولانی‌اثر: شروع اثر کند و ماندگاری بالا (مثلاً انسولین گلارژین).

اهمیت کنترل سطح انسولین

کنترل مناسب سطح انسولین و قند خون به پیشگیری از عوارض دیابت مانند مشکلات قلبی، کلیوی، چشمی و عصبی کمک می‌کند. پایش منظم قند خون و مصرف منظم داروها و انسولین از نکات کلیدی درمان دیابت است.

نتیجه‌گیری

انسولین هورمونی حیاتی برای تنظیم انرژی و قند خون است و نقش بسیار مهمی در سلامت متابولیسم بدن ایفا می‌کند. شناخت دقیق انسولین و مدیریت مناسب آن در بیماران دیابتی به بهبود کیفیت زندگی و پیشگیری از عوارض کمک می‌کند.